Plaatsen > Pisa

Pisa is een stad in Italië nabij de mond van de rivier Arno in de regio Toscane. De stad is vooral beroemd om zijn “scheve toren”.

Korte geschiedenis
Pisa, in de oudheid Pisae geheten, was een van de twaalf steden van Etrurië. In 182 v.C. werd het een Romeinse kolonie en onder Augustus kreeg het de naam Colonia Julia Pisana en de rechten van een municipium. In de vroege middeleeuwen ontwikkelde Pisa zich tot een belangrijke havenstad. Sinds het begin van de 11de eeuw streden de inwoners, aanvankelijk samen met die van Genua, tegen de Saracenen, op wie zij in 1022 Sardinië veroverden. Handel en verkeer namen er een hoge vlucht, vreemde kooplieden vestigden zich er, de rijkdom van Pisa werd spreekwoordelijk en het handelsrecht van Pisa, vastgesteld in 1075, vond in de middeleeuwen veel navolging. In de 12de en 13de eeuw bereikte de stad het toppunt van haar macht. Talrijke oorlogen werden gevoerd tegen concurrenten als Genua en Florence en de stad vormde een eigen staat, onder leiding van gekozen consuls.

In 1285 slaagde de factie der Welfen (de rijkere burgerij) erin aan de regering te komen, nadat de stad tegen Genua een nederlaag had geleden, waardoor zij haar machtspositie verloor. Er werd weliswaar vrede met Genua gesloten, maar na een nieuwe oorlog tegen Lucca, Florence en Genua moest Pisa in 1299 Corsica en een deel van Sardinië aan Genua afstaan en verloor zij haar gebied op het vasteland. De 14de eeuw werd gekenmerkt door interne machtsstrijd tussen aristocratie en burgerij. In 1406 dwongen de Florentijnen de stad tot overgave, wat het einde van de grootheid van Pisa inluidde; Florence vernietigde Pisa’s wolindustrie door hoge belastingen.
Emigratie op grote schaal was hiervan het gevolg.

Toen in 1494 de Fransen een inval deden in Italië, koos Pisa de zijde van Frankrijk. Frankrijk gaf echter weinig steun en na een 15-jarige strijd moest Pisa zich definitief aan Florence en het daaruit voortgekomen hertogdom Toscane onderwerpen (1509).

Bezienswaardigheden
Het centrum van de stad is de Piazza del Duomo (domplein) met daaraan de belangrijkste bouwwerken, zoals een kathedraal, doopkapel, de scheve toren van pisa en een monumentale begraafplaats te vinden zijn. Dit plein staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

De dom (1068–1118) werd in romaanse stijl ontworpen door Buscheto en Rainaldo en heeft een bijzonder fraaie marmeren façade. De bronzen deuren werden ontworpen door Giambologna (1602). De bronzen vleugeldeur aan het rechter dwarsschip is van Bonannus van Pisa. Het imposante interieur (100 m lang, 30 m breed) heeft een cassetteplafond (opnieuw aangebracht na de brand in 1596). Opmerkelijk is daarnaast de preekstoel van Giovanni Nicola Pisano, die in 1926 opnieuw werd samengesteld uit de originele stukken. Ook het kerkmusum is het bezoeken meer dan waard.

Ten westen van de dom ligt het eveneens met marmer beklede Battistero, een rond gebouw van 35 m diameter (1153–1278, met gotische toevoegingen uit de 14de eeuw); de kansel in het interieur is van Niccolò Pisano (1260).

Aan de andere zijde van de dom staat de campanile, de befaamde scheve toren van Pisa, die dateert uit 1174-1350 en werd ontworpen door Bonannus van Pisa. Door zijn scheve positie (die al tijdens de bouw in augustus 1173 ontstond door de zachte ondergrond), is de Campanile als “Toren van Pisa” een wereldberoemde toeristenattractie geworden. De toren is 55 meter hoog en het gewicht wordt geschat op 14.453 ton. De huidige helling is ongeveer 10%. De toren heeft 297 treden.
Op 27 februari 1964 vroeg de Italiaanse regering om hulp om te zorgen dat de toren niet om zou vallen.
In verband met het steeds grotere instortingsgevaar werd de toren op 7 januari 1990 voor het publiek gesloten uit veiligheidsoverwegingen. Vervolgens werd de toren gerestaureerd om de helling te verminderen. Na tien jaar werk werd de toren weer voor het publiek geopend op 16 juni 2001. De overhelling bedraagt nu iets meer dan vier meter. De toren heeft opnieuw dezelfde stand als in het jaar 1800.

Het wereldberoemde Campo Santo (1278–1283), door Giovanni di Simone, werd in 1944 zeer ernstig beschadigd; wat bewaard is gebleven van de uit de 14de en 15de eeuw daterende fresco’s, is gerestaureerd en samengebracht in een speciaal daarvoor ingerichte zaal.

Het historische centrum van Pisa wordt gevormd door de Piazza dei Cavalieri (16de–17de eeuw), waaraan o.a. de kerk Santo Stefano (1569) ligt, ontworpen door Giorgio Vasari, die ook de façade van het paleis van de Cavalieri ontwierp. De S. Maria della Spina (begin 14de eeuw) is rijk gedecoreerd door beeldhouwers uit de omgeving van de Pisano’s. Bezienswaardig zijn voorts de façade van de S. Paolo a Ripa d’Arno (begin 13de eeuw) en die van de S. Caterina (gotisch), alsmede diverse historische profane bouwwerken.

Aan de Arno ligt het Palazzo dei Medici (16de eeuw), waar Byron zijn Don Juan schreef.

Buiten de stad ligt de Certosa di Pisa (17de–18de eeuw) met een kleine (15de eeuw) en een grote kloostergang.